كمبود آهن و يد در دختران و كمبود روي در پسران باعث اختلال رشد قدي آنها مي شود.
الگوي صحيح تغذيه در خانواده ها، بر رشد قد افراد تاثير منفي گذاشته است، متاسفانه تغيير شيوه زندگي در ايران، باعث شده مردم جامعه ما بر خلاف گذشته به جاي مشكل سوء تغذيه و كمبود دريافت مواد مغذي، دچار نوعي اضافه دريافت مواد و كالري شوند و اين مسئله علاوه بر افزايش بيماري هاي غير واگير، تاثير منفي بر رشد فيزيولوژيكي افراد گذاشته است.
دكتر وفا نقش تغذيه در افزايش قد را بسيار كليدي و موثر دانست و گفت: مسلما رشد فيزيولوژي و همچنين قد انسان نيازمند داشتن تغذيه خوب و مفيد است. در واقع تاثير تغذيه بر رشد قد از همان دوران جنيني شروع و تا 18 سالگي ادامه دارد. بطوريكه نقش آن در دوران هايي از زندگي يعني دو تا چهار سالگي و همچنين سنين بلوغ يعني 9 تا 12 سالگي (براي دختران) و 13 تا 15 سالگي (براي پسران) به اوج خود مي رسد. بنابراين كمبود ويتامين ها، املاح، پروتئين و تغذيه نامناسب مي تواند در رشد فيريكي جسم تاثير منفي داشته باشد.
رشد قد انسان بعد از 19 سالگي متوقف مي شود وي در ادامه با تاكيد بر اينكه رشد قدي انسان بعد از 19 سالگي متوقف مي شود تصريح كرد: از لحاظ علمي انسان از همان دوران جنيني شروع به رشد و افزايش قد مي كند و اين فرايند تا 18 سالگي ادامه مي يابد. بنابراين رشد فيزيولوژي از 19 سالگي به بعد بطور كامل متوقف مي شود حتي اعمال رژيم هاي غذايي خاص و مصرف دارو هم در افزايش قد كمكي نمي كند. اين در حالي است كه بسياري از افراد به تصور افزايش قد، فريب تبليغات رسانه هاي مختلف را خورده و به مصرف انواع داروهاي غير مجاز تبليغاتي روي مي آورند.
آسيب پذبري دختران كوتاه قد در جامعه ايران بيشتر از پسران است اين استاد دانشگاه علوم پزشكي ايران گفت: اگر چه سوء تغذيه موجب بحران در فرايند رشد قدي و جسمي دختران وپسران مي شود. اما اين مسئله براي زنان و دختران به دليل مسائل فرهنگي و اجتماعي در جامعه بسيار با اهميت است، بطور كلي كمبود آهن و يد در دختران و كمبود روي در پسران باعث اختلال رشد قدي آنها مي شود.
75 درصد مردم ايران مصرف لبنيات كافي ندارند ايشان، همچنين مصرف لبنيات و كلسيم را براي رشد قد و سلامتي انسان بسيار ضروري دانست و اظهار كرد: متاسفانه مصرف لبنيات در ايران به هيچ عنوان كافي نيست و بر اساس آخرين آمار بدست آمده به ازاي هر ايراني 150 گرم لبنيات مصرف مي شود. اين در حالي است كه بطور استاندارد هر فرد بايد حداقل روزانه دو ليوان شير (كه معادل 500 تا 600 گرم لبنيات است) مصرف كنند.
بي توجهي به مصرف لبنيات موجب كوتاهي قد افراد مي شود وي اضافه كرد: شير بخش مهمي از سفره غذايي افراد را تشكيل مي دهد، اولويت مصرف شير به درصد بالاي پروتئيني كه دارد برميگردد. اين پروتئين حيواني هم كيفيت بالايي دارد و هم نسبت به پروتئينهاي ديگر ارزانتر است و اگر به مصرف لبنيات توجه جدي داده نشود مردم به ويژه نوجوانان جامعه ما به سوء تغذيه جدي و همچنين كوتاهي قد دچار ميشوند. بر اساس تحقيقات بدست آمده بالغ بر 75 درصد مردم ايران، كمتر از مقدار نيازشان كلسيم دريافت ميكنند.
ميزان مصرف شير در سنين مختلف دكتر وفا درباره ميزان مصرف مورد نياز شير در سنين مختلف نيز اظهار كرد: از دو تا چهار سالگي مصرف يك و نيم ليوان شير، از چهار تا 10 سالگي دو ليوان، از 10 تا 19 سالگي سه ليوان و از 19 به بالا نيز دو ليوان شير كم چربي توصيه ميشود.
تغيير الگوي غذايي ايرانيان تحت تاثير تحولات مدرنيته اين متخصص تغذيه و رژيم درماني، با بيان اينكه با گذار فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي الگوي غذايي در ايران و جوامع ديگر تغيير يافته است افزود: در دهههاي اخير با تغيير شيوه زندگي مردم، جامعه ايران در گذار تغذيهاي قرار گرفته و نوع مشكلات تغذيهاي آن نيز تغيير كرده است. بطوريكه 40 سال قبل مردم مناطق گستردهاي از ايران مانند ديگر كشورهاي جهانسوم، از سوءتغذيه پروتئيني و انرژي رنج ميبردند و اكثر بيماري ها از كمبود دريافت ويتامين ها و ريز مغذي ها ايجاد مي شد و مردم دچار بيماري هاي عفوني و سوء تغذيه بودند. اما امروزه ديگر با سوءتغذيه پروتئيني و انرژي مواجه نيستيم و بيشتر بيماري و اختلال رشد در اثر اضافه دريافت مواد غذايي بوجود مي آيد.
چاقي و اضافه وزن مادر تمام بيماري هاي غيرواگير و اختلال رشدي در افراد وي در ادامه يادآورشد: بنابراين امروزه الگوي سوءتغذيه در كشور ما به سمت پرخوري و افزايش دريافت كالري تغيير كرده و افزايش دريافت كالري در طول روز هم نتيجهاي جز ابتلاء به چاقي و اضافه وزن براي مردم نداشته است. بطوريكه در سالهاي اخير، افزايش تعداد مبتلايان به اضافهوزن و چاقي (بهعنوان مادر بيماريها)، ميزان ابتلا به بيماريهاي غيرواگيري مانند ديابت، بيماريهاي قلبي، بيماريهاي كليوي، سكتهها و سرطانها را هم بالا برده و رشد فيزيولوژي افراد را دچار نوعي اختلال كرده است.
داشتن رشد طبيعي قد نيازمند پيروي از الگوي غذايي سالم است دكتر وفا در پايان خاطر نشان كرد: اگر شيوه زندگي فردي بهگونهاي باشد كه غذاهاي سالم كمتر مصرف كند و بيشتر به خوردن فستفودها، غذاهاي كنسروي و غيره تمايل داشته باشد، خود را در معرض ابتلا به انواع بيماري هاي غيرواگير و اختلال در رشد طبيعي جسم قرار داده است. بنابراين داشتن الگوهاي غذايي سالم و با مصرف متعادل چهار گروه خوراكي اصلي در روز، ميتوانيم رشد طبيعي و بدن سالمي داشته باشيم. علاوه بر اين، بايد خودمان را به مصرف متعادل و به اندازه نياز شير و لبنيات كمچرب، نان و غلات سبوسدار و تهيه شده با آرد كامل، سبزيها و صيفيجات تازه و سالم و گوشتهاي كمچرب عادت دهيم.