جاذبه هاي تاريخي شهرستان سلماس

مجموعه: مكانهاي تاريخي ايران 

شهرستان سلماس يكي از شهرهاي استان آذربايجان غربي است كه از يك سو به سواحل شمالي درياچه اروميه راه دارد و از سوي  ديگر به مركز تركيه كنوني يا همان عثماني و روم در سده هاي كهن تر؛ شهري كه سابقه سكونت طولاني در آن وجود دارد.
 
آثار تاريخي به جا مانده از سده هاي پيش از ميلاد مسيح تا دوره ساسانيان و سپس دوران اسلامي و حتي قرن معاصر، گواهي بر اين مدعاست. به نحوي كه آثار مختلفي در اين شهر و اطرافش مي توان ديد؛ از تمدن دوران ماد و هخامنشي كه در تپه هاي باستاني سلماس و اطرافش كشف شده گرفته تا سنگ نگاره معروف «خان تختي» در دوره ساساني و چندين كليساي تاريخي در سده هاي بعدي به دست تواناي اهل فن، بنا شده است.

حتي پس از زلزله معروف سال 1309 خورشيدي هم يك حمام سنتي و زيبا در اين شهر ساخته شده است. سفر به سلماس، سفري است كه از كنار ساحل آرام درياچه اروميه شروع مي شود و تا عمق تاريخ پيش مي رود؛ سفري كه در آن مي توانيد به ديدار بناهاي تاريخي زيبايي برويد.
 
كليساي تاريخي
اين كليساي تاريخي كه در اواخر دوره صفوي بنا شده، «گئورگ مقدس» نام دارد و از آن جا كه در روستاي «هفتوان» قرار گرفته، به نام همين روستا مشهور شده است. اين كليسا يك بار در سال 1301 خورشيدي و بار ديگر پس از زمين لرزه 1309 خورشيدي آسيب ديد و دوباره بازسازي شد ه است. كليساي هفتوان به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.

كجا بمانيم؟
انتخاب هاي مختلف: در شهر سلماس علاوه بر يك هتل و يك مهمانپذير، از اتاق هاي «خانه معلم» هم مي توانيد استفاده كنيد.

 
چطور برسيم؟
گذر از ساحل درياچه: سلماس در 800كيلومتري تهران، 175 كيلومتري تبريز و 95 كيلومتري اروميه است و براي رسيدن به آن بايد از كنار درياچه اروميه بگذريد.

از تهران و مركز: ابتدا خود را به تبريز برسانيد. سپس وارد جاده مرند شويد، اما قبل از مرند و در شهر كوچك «صوفيان» مسير سمت چپ را انتخاب كنيد تا به «شبستر» و «تسوج» رفته، بعد از آن ها به سلماس برسيد.

از غرب: ابتدا از مسير مهاباد خود را به اروميه برسانيد و از كمربندي شمالي اروميه با بزرگراه خاتم الانبيا وارد جاده سلماس شويد.

وسايل نقليه عمومي: از سايت هاي payaneh.ir و safar724.com براي خريد بليت اتوبوس برون شهري و از سايت raja.ir براي خريد بليت قطار به مقصد سلماس استفاده كنيد. ايستگاه را آهن سلماس در 15 كيلومتري شمال اين شهر است.

كجا بگرديم؟
از كليسا تا كتيبه و حمام: جاذبه هاي تاريخي سلماس، هم در داخل و هم در اطراف شهر پراكنده اند و براي ديدن شان بايد وقت بگذاريد.

مشهورترين ديدني ها را در روستاهاي اطراف سلماس ببينيد.

حمام شيخ: اين حمام در خيابان امام (ره)، در داخل شهر سلماس بين ميدان انقلاب و مدرس، نبش خيابان سوره اي (پشت شعبه پست بانك) قرار دارد. پس از زلزله سال 1309 عمليات ساخت اين حمام در بخش هاي نوساز شهر آغاز شد.
  

ساخت اين حمام سه سال طول كشيد و اگرچه مصالح نسبتا جديد در آن به كار رفته، اما سبك معماري اش سنتي و در بخش هايي هم الهام گرفته از معماري گرجي است. براي ساخت ديوارها از سنگ و آجر استفاده شده و رج هاي آجر در مجاورت ديوار سنگي، با هدف جلوگيري از نفوذ نم بوده است. گنبد اصلي سربينه حمام هم روي هشت ستون سنگي و تراشكاري شده، استوار است. اين حمام حالا موزه مردم شناسي سلماس و براي بازديد از آن بايد بليت تهيه كنيد. 
كتبه خان تختي: از سلماس كه بيرون بزنيد و وارد جاده اروميه شويد، 12 كيلومتر بعد از سلماس، درست رو به روي سه راه «سِرُو» كتيبه خان تختي را در سمت چپ تان خواهيدديد كه به جاده هم بسيار نزديك است. اين سنگ نگاره كه بيش از يك هزار و 700 سال قدمت دارد، مربوط به دوره ساسانيان است و اردشير بابكان و پسرش شاپور يكم را نشان مي دهد كه سوار بر اسب هستند و جلوي هر كدام هم پياده اي ايستاده است.
  
سلماس در دوره اشكانيان، يكي از مناطق مورد مناقشه بين ايران و روميان بوده و نهايتا صحنه پيروزي لشكر ايران بر روميان، روي اين لوح بزرگ سنگي حكاكي شده است. دو نفر پياده، دو نجيب زاده ارمني اند كه درحال تقديم هدايا به اردشير اول و وليعهدش (پس از سلطه كامل ساسانيان بر آذربايجان) هستند.

كليساها: در روستاهاي اطراف سلماس، چندين كليساي قديمي و تاريخي را مي توانيد ببينيد. در جنوب غربي سلماس كه وارد خيابان ملت شويد، در همان ابتداي جاده «تازه شهر» خروجي روستاي «هفتوان» را در سمت چپ تان مي بينيد. 

در اين روستا كه فاصله خيلي كمي از سلماس دارد، كليساي گئورگ مقدس يا هفتوان را خواهيد ديد كه در سال 1650 ميلادي (1028) خورشيدي بنا شده است و داخل يك باغ با درختان فراوان و كهنسال قرار دارد. اين جاده فرعي را كه ادامه دهيد به روستاي «مَلحَم» مي رسيد كه اگرچه بخش هايي از كليسايش خراب شده، اما ديدن سنگ قبرهاي گورستان ارامنه اش خالي از لطف نيست.
  
به جاده كه برگرديد، كمي جلوتر و باز هم در سمت چپ تان به فرعي روستاي «خسروآباد» مي رسيد و دو كليساي قديمي اش؛ وانگ و مارسركيس، را مي توانيد ببينيد. در جاده «تازه شهر»، مسيرتان را به غرب ادامه دهيد تا قبل از «تازه شهر»، خروجي روستاي «پته وير» را در سمت چپ تان ببينيد كه كليساي حضرت يعقوب در آن روستاست.

قلعه ها: قلعه «پيرچاوش» بر فراز كوهي به همين نام در نزديكي كتيبه خان تختي و هچنين قلعه و دخمه هاي معروف روستاي «چهريق» (بعد از تازه شهر و كتبان)، نشان دهنده تمدن كهن سلماس و سكونت مردم در هزاره اول پيش از ميلاد در اين منطقه است.

منبع: ماهنامه همشهري سرزمين من / برترين ها