تابستان وقت مناسبي است كه شما همراه فرزندانتان از بناها، كاخها و عمارتهايي كه هر كدام تاريخ زنده معماري و سرگذشت ما هستند، ديدن كنيد. بازديد از برخي از عمارتها و كاخهاي تهران، براي عموم آزاد است و برخي ديگر نه.
در اين مطلب، 4 عمارت از عمارتهاي زيبا و باشكوه تهران را كه امكان بازديد از آنها فراهم است به شما معرفي ميكنيم. معماري اين عمارتها و مطالعه سرگذشت آدمهايي كه با هزاران آرزو و سليقههاي زيباييشناسانه در اين عمارتها زندگي ميكردند، ميتواند براي شما و خانوادهتان سرگرمكننده و آموزنده باشد.
عمارت ارباب هرمز اين عمارت كه يكي از بناهاي تاريخي به جا مانده از دوران قاجار است، از سال ۱۳۹۳ به عنوان موزه گرافيك ايران مورد استفاده قرار گرفته است. بيشتر بناهاي تاريخي به جا مانده از حكومت دوره قاجار در تهران در مركز و شمال تهران قرار دارند، اما عمارت ارباب هرمز يكي از معدود بناهاي تاريخي شرق تهران است كه در منطقه تهرانپارس واقع شده است.
هرمز آرش معروف به ارباب هرمز يكي از زرتشتيان زادهشده در محله خيرآباد يزد بود كه در سال ۱۳۲۷ خورشيدي، تهرانپارس فعلي را كه حدود ۳۶ ميليون مترمربع مشتمل بر 3 قريه مجيدآباد، مهديآباد و حسينآباد بود از بيوه ابوالقاسمخان بختيار، بيبي عظيمه خانم بختيار، 3دانگ به نام خود و 3دانگ به نام همسرش، پري آگاهي آرش، خريداري كرد. عمارت فعلي معروف به ارباب هرمز با مساحت تقريبي ۹۰۰ مترمربع به سبك تركيبي از معماري سنتي با معماري غربي در 2 طبقه همراه زيرزميني كوچك ابتدا در باغي به وسعت 1 ميليون مترمربع بنا شده بود كه در حال حاضر ۴۲ هزار مترمربع از آن باقيمانده است.
بازديد از موزه گرافيك ايران و عمارت ارباب هرمز از روزهاي يكشنبه تا پنجشنبه و ايام غيرتعطيل از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۸ امكانپذير و مبلغ بليت ورودي آن هم ۱۰۰۰ تومان است.
عمارت مسعوديه يكي از بناهاي تاريخي به جا مانده از تهران قديم و دوره قاجار است كه از لحاظ معماري و همچنين رويدادهاي تاريخي كه در آن اتفاق افتاده، بسيار بااهميت و باارزش است. همه روزه بسياري از گردشگران داخلي و خارجي به اين عمارت ميآيند تا از معماري زيباي آن ديدن كنند.
باغ عمارت مسعوديه به دستور مسعودميرزا، ملقب به ظلالسلطان، فرزند ناصرالدينشاه، در سال 1295 قمري، در زميني به وسعت حدود 4 هزار مترمربع، مركب از بيروني (ديوانخانه) و اندروني و ديگر ملحقات بنا شده است. نام اين عمارت نيز برگرفته از نام مسعودميرزا به مسعوديه شهرتيافته و معمار اين بنا استاد شعبان معمارباشي است. مجموعه عمارت مسعوديه شامل ۵ عمارت ديوانخانه، سفرهخانه، حوضخانه، عمارت سيدجوادي، عمارت مشيرالملكي و عمارت سردر، مملو از گچبري، كاشيكاري، خطاطي، نقاشي ديواري و بهطور كلي تزئينات نفيس، تقسيمبنديهاي فضايي و عملكردهاي متنوع است.
اين مجموعه تاريخي داراي ۷ كتيبه است كه دو كتيبه در سردر اصلي، يك كتيبه در سردر كالسكهرو، دو كتيبه در عمارت ديوانخانه و دو كتيبه نيز در عمارت مشيريه قرار دارد. نخستين كتابخانه و موزه ملي ايران در گوشهاي از اين عمارت برپا شدند.
• نشاني: ميدان بهارستان، ضلع جنوبغربي، خيابان اكباتان
عمارت عينالدوله
عمارت عينالدوله يكي از بناهاي تاريخي تهران است كه شايد كمتر نامي از آن شنيده باشيد. اين بنا مربوط به اواخر دوره قاجار و اوايل دوره پهلوي اول است و معماري آن هم به سبك معماري دوران قاجار انجام شده است.
مهمترين واقعهاي كه در اين عمارت رخ داده، برگزاري كنفرانس تهران در زمان جنگ جهاني دوم بوده است. بازديد از فضاي بيروني عمارت همه روزه به جز جمعهها و ايام تعطيل از ساعت ۸ صبح تا ۴ بعدازظهر امكانپذير است.
ساختمان اوليه كه متعلق به عينالدوله، وزير قاجار بوده، يك عمارت اعياني، ولي ساده ييلاقي در دو طبقه بوده كه در طبقه همكف يك شاهنشين با سقف آينهكاري شده و تزئينات و دو راهرو در 2 طرف آن قرارداشته است.
محوطه باغ 11 هزار و 900 مترمربع است كه به شكل مستطيلي شمالي- جنوبي تعيين شده است. باغ 4 در دارد؛ دو ورودي اصلي در سمت شمال و جنوب و دو ورودي فرعي در دو جهت شرق و غرب. در شمالي در اصلي و تشريفاتي مجموعه محسوب ميشود. در حال حاضر نگارخانه برگ در عمارت عينالدوله داير است.
اين بنا شامل زيرزمين، همكف، طبقه اول و كلاه فرنگي است كه به صورت مورب ميان زميني به ابعاد تقريبي 33×49 متر ايجاد شده است. اين بنا متعلق به دوره پهلوي اول و مساحت آن حدود 1550 مترمربع است. عمارت كوشك تقريبا پلان بيضيشكل دارد و نماي آن را 4 ايوان زيبا زينت بخشيده است. اين بنا داراي تزئينات ارزشمندي مانند نقاشي ديواري، آينهكاري، گچبري و نماي كاشيكاري فوق العاده زيبا و ديدني است.
عمارت «كوشك» در 3 طبقه و به شكل كلاه فرنگي بنا شده و داراي 6 اتاق خواب، يك اتاق مطالعه يا دفتر كار، 5 تالار و چند زيرزمين با لوازم و وسايل بهداشتي است.
در حال حاضر در اين بناي تاريخي، جداي از قدمت و زيبايي منحصربهفرد معماري، فعاليتهاي ديگري هم انجام ميگيرد. طبقه اول و زيرزمين اين عمارت زير نظر معاونت صنايع دستي و هنرهاي سنتي سازمان ميراث فرهنگي است. زيرزمين اين عمارت به دفاتر تشكلهاي صنفي و تشكلهاي مردمنهاد سازمان كه به شكل ملي فعاليت ميكنند، اختصاص داده شده و طبقه اول به كارگروههاي آموزشي براي آشنا كردن علاقهمندان با رشتههاي مختلف صنايع دستي تعلق گرفته است.