|
مجموعه: بازار خودرو
تاريخ ايجاد در دوشنبه, 24 شهريور 1399 08:50
قرعه‌كشي، تدبير دولت براي ساماندهي بازار دونرخي خودرو بود، اما اين راهكار گويا نه‌تنها مشكل را حل نكرده، بلكه آن را به كلافي سردرگم تبديل كرده است كه نارضايتي در سطح اجتماع را افزايش مي‌دهد. ديروز تجمعي كه مقابل وزارت صمت تشكيل شد، نشانه بخشي از اين نارضايتي بود. افرادي كه قادر نيستند به دلايل مختلف در سايت ايران‌خودرو براي آزمودن بخت خود ثبت‌نام كنند، مقابل وزارتخانه متولي توليد خودرو تجمع كردند تا اعتراض خود را به گوش مسئولان برسانند.
ولع عجيب مردم براي ثبت‌نام و خريد خودرو به مرزهاي نگران‌كننده‌اي رسيده است، زيرا به گفته حسن كريمي‌سنجري، كارشناس خودرو، پنج ميليون نفر براي شركت در قرعه‌كشي 25 هزار خودرو ثبت‌نام كرده‌اند. بخت‌آزمايي بزرگي كه شكست در آن زمينه سرخوردگي مردم را فراهم مي‌كند، مي‌توانست با يك راهكار ساده، يعني تك‌نرخي‌كردن خودرو (آزادسازي قيمت)، سامان يابد، اما متوليان امر بدترين شيوه را براي ساماندهي بازار آشفته كالايي كه در ايران نوعي سرمايه به حساب مي‌آيد، انتخاب كرده‌اند.
بازار خودروي داخلي پس از صدور دستور توقف واردات خودروي خارجي به سمت دونرخي‌شدن پيش رفت. هرچه دولت بر عدم واردات خودروي خارجي اصرار مي‌كرد، شكاف قيمت بين خودروي كارخانه و بازار آزاد هم بيشتر مي‌شد. كار به جايي رسيد كه در برخي مدل‌ها اختلاف قيمت به بيش از 50 درصد هم مي‌رسيد، درحالي‌كه حاشيه سود بازار نبايد تا اين حد بالا مي‌رفت. هرچه فاصله قيمت بازار آزاد و كارخانه بيشتر مي‌شد، ولع افراد براي بهره‌مندي از اين سود هم افزايش مي‌يافت؛ در نتيجه صف‌هاي طولاني مقابل دو كارخانه خودروسازي داخلي شكل گرفت. دولت براي ساماندهي اين بازار روش قرعه‌كشي را انتخاب كرد. ضوابط سخت‌گيرانه‌اي گذاشت كه مثلا خودرو به دست متقاضيان واقعي برسد، اما اين سياست، عرضه خودرو به بازار را صرفا به يك لاتاري بزرگ تبديل كرد.
اعتراض متقاضيان خريد خودرو مقابل وزارت صمت
در قرعه‌كشي خودروسازان هر كس پيروز شود، احساس موفقيت مي‌كند، اما شكست‌خوردگان چه حسي دارند؟ احساس باخت و... حاصل اعمال سياست‌هاي عجيب‌وغريب در بازار كالايي است كه در ايران يك كالاي سرمايه‌اي به حساب مي‌آيد. گزارش فارس نشان مي‌دهد برخي از مردم به‌دليل موفق‌نشدن در ثبت‌نام خودرو دچار سرخوردگي شده‌اند. ديروز جمعي از متقاضيان خريد خودرو با تجمع مقابل ساختمان وزارت صنعت اعلام كردند كه امكان ثبت‌نام در سايت فروش محصولات ايران‌خودرو را ندارند، درحالي‌كه اسم آنها هيچ‌گاه به‌عنوان برنده قرعه‌كشي اعلام نشده است.
اين متقاضيان اعلام مي‌كنند كه در مراجعه به سايت پيش‌فروش محصولات ايران‌خودرو، امكان ثبت‌نام ندارند و اين در شرايطي است كه در هيچ‌كدام از فروش فوق‌العاده يا پيش‌فروش‌هاي قبلي اين شركت برنده قرعه‌كشي نبوده‌اند.
علي جعفري، يكي از تجمع‌كنندگان مي‌گويد: روز گذشته براي ثبت‌نام در طرح پيش‌فروش محصولات ايران‌خودرو به سايت اين گروه خودروسازي مراجعه كردم، ولي در سايت با اين عنوان كه شما قبلا برنده قرعه‌كشي شده‌ايد، ثبت‌نام برايم مسدود بود.
او اضافه مي‌كند: به اين دسته از مراجعه‌كنندگان به سايت فروش ايران‌خودرو دلايل مختلفي ازجمله عدم واريز وجه خودرو اعلام شده است و به برخي افراد نيز اعلام كرده‌اند كه نامشان در فهرست تكميل ظرفيت بوده و آنها وجه خودرو را واريز نكرده‌اند و به همين دليل از حضور در مراحل بعدي فروش مستقيم خودرو محروم مي‌شوند.
به گفته جعفري، معترضان صبح يكشنبه به دفتر فروش ايران‌خودرو و همچنين مركز ارتباط با مشتريان اين گروه خودروسازي نيز مراجعه كرده‌اند و به آنها اعلام شده كه برنده‌شدنشان از طريق پيامك و ايميل اطلاع‌رساني شده است، درحالي‌كه چنين موضوعي صحت ندارد و پرينت پيامك و ايميل‌ها نشان‌دهنده كذب‌بودن ادعاي اين خودروساز است.
فروشگاه رابوكالا
فروشگاه اسباب بازي
فروشگاه ليدي مد
فروشگاه خانه چين
او اضافه مي‌كند: برخي مي‌گويند فهرست برندگان قرعه‌كشي با فهرستي كه خودروسازان به مركز شماره‌گذاري ارسال مي‌كنند، متفاوت است و به همين دليل كد‌ملي‌هاي درج‌شده در فهرست ارائه‌شده به وزارت صنعت با افرادي كه به‌عنوان برنده نهايي موفق به خريد خودرو مي‌شوند، فرق دارد.
به گفته اين معترض، اگرچه داخل ساختمان وزارت صمت هستند، اما هيچ مسئولي با آنها صحبت نكرده است.
امكان رديابي اعتراضات وجود دارد
آيا عدم دسترسي به سايت يك شيوه تقلب است؟ آيا اين مسئله ناشي از خطاي سيستمي و فردي است يا اينكه باز هم مثل مشكلات رخ‌داده در زمان ثبت سفارش‌ها، دست‌هايي پشت پرده در كار است و مردم نسبت به آن اعتراض دارند؟ روابط‌عمومي وزارت صمت از وجود تجمع ديروز در اين وزارتخانه اظهار بي‌اطلاعي مي‌كند. كارشناس روابط‌عمومي وزارت صمت به «شرق» مي‌گويد: ثبت‌نام براي خودرو در سايت ايران‌خودرو انجام مي‌شود و دستگاه‌هاي ناظر نظير سازمان بازرسي بر روند آن نظارت كامل دارند، در نتيجه پاسخ‌گويي به اعتراضات هم بر عهده خود ايران‌خودرو است.
علي شكوهي، كارشناس خودرو نيز اگرچه از تجمع مقابل وزارت صمت بي‌اطلاع است، اما در پاسخ به اين پرسش كه آيا امكان دخالت در سيستم ثبت‌نام وجود دارد يا نه، به «شرق» مي‌گويد: اتفاق رخ‌داده الزاما به معناي كلاهبرداري نيست. بعضي وقت‌ها برخي مشتركان در زمان‌هايي ممكن است پيامك‌هاي خود را بسته باشند كه از شركت‌ها براي آنها پيامك نيايد و بعد مجددا آن را باز كنند.
به گفته او، همه اين مسائل به‌سادگي از طريق اپراتورهاي مختلف مثل همراه‌اول، ايرانسل و ديگر اپراتورها قابل پيگيري است. وزارت ارتباطات به‌سادگي مي‌تواند اين مسئله را بررسي كند.
شكوهي اضافه مي‌كند: من در رد يا قبول ادعاي افرادي كه اعتراض دارند، نمي‌توانم نظري بدهم اما مسئله ارسال پيامك از طريق اپراتورهاي تلفن همراه و پلتفرم ايران‌خودرو قابل پيگيري است و مي‌توان صحت گفته‌هاي دو طرف را بررسي كرد.
او مي‌گويد: فرايند راستي‌آزمايي بسيار ساده است و افراد براي پيگيري اعتراض خود مي‌توانند به واحد حقوقي ايران‌خودرو و مراجع قانوني ديگر نظير پليس فتا مراجعه كنند.
مشكلي كه به‌راحتي قابل حل‌وفصل است
حسن كريمي‌سنجري، كارشناس خودرو نيز در گفت‌وگو با «شرق» اگرچه از وجود تجمع در وزارت صمت بي‌اطلاع است، اما پيگيري و رديابي ادعاي معترضان را كاري ساده توصيف مي‌كند.
او مي‌گويد: براي حل اين مسئله حتي نياز به مراجعه حضوري نيست و افراد مي‌توانند به صورت سيستمي اعتراض خود را اعلام كنند. مثل كاري كه براي يارانه‌ها اتفاق افتاد و با همان شيوه مسئله اعتراض براي ثبت‌نام خودرو هم قابل حل است.
افزايش تقاضا به‌دليل يارانه خودرو
كريمي‌سنجري سخنان خود را با طرح اين پرسش كه آيا خودرو هم يارانه است كه افراد بايد براي آن ثبت‌نام كنند، ادامه مي‌دهد.
به گفته او درحالحاضر براي 25 هزار خودرو، پنج ميليون نفر ثبت‌نام كرده‌اند، درحالي‌كه تا‌كنون در تاريخ سابقه نداشته است كه در يك سال بيش از يك‌ميليون‌و 400 هزار تا يك‌ميليون‌و 500 هزار خودرو فروخته باشيم.
او اضافه مي‌كند: بيش از اين ميزان خودرو را هميشه يا ليزينگ كرده‌اند يا با شرايط مختلف واگذار كرده‌اند، اما اكنون به جايي رسيده‌ايم كه براي 25 هزار خودرو، پنج تا شش ميليون نفر ثبت‌نام كرده‌اند. اين افراد دنبال خودرو نيستند، بلكه دنبال يارانه ناشي از خودرو هستند.
افزايش تقاضاي كاذب
به اعتقاد اين كارشناس خودرو، سياست دولت برخلاف شعار سال، يعني جهش توليد است. اين سياست دولت دارد تقاضاي كاذب را افزايش مي‌دهد و به عرضه فشار آورده و آن را محدود مي‌كند.
او اضافه مي‌كند: فشار تقاضا باعث مي‌شود فشار روي عرضه هم افزايش يابد. از مكانيسمي استفاده مي‌شود كه به‌جاي اينكه تقاضا محدود و عرضه را تقويت كند، برعكس عمل مي‌كند. بسياري از افراد كه خودرو ندارند، صرفا براي بهره‌مندشدن از يارانه و كوپني كه دولت به آنها هبه مي‌كند، ثبت‌نام مي‌كنند و برعكس كسي كه اسمش در ثبت‌نام درنمي‌آيد، اما به خاطر شرايط كاري به يك دستگاه خودرو نياز دارد، به بازار آزاد مراجعه مي‌كند.
او ادامه مي‌دهد: اين مسئله فشار را روي بازار آزاد بالا مي‌برد و قيمت‌ها را افزايش مي‌دهد. يكي از دلايلي كه قيمت خودرو بالا رفته، اين است كه متقاضي واقعي نمي‌تواند نياز خود را از بازار تأمين كند.
او مي‌گويد: درحالحاضر فشار نقدينگي و فشار دلالي روي بازار است و تقاضاهاي سرخورده پاسخ داده‌نشده از طريق كانترهاي فروش شركت‌هاي خودروساز، به بازار مراجعه مي‌كنند و شرايط آن را ملتهب مي‌كنند.
به اعتقاد كريمي‌سنجري عرضه خودرو در بورس كالا كه يكي ديگر از راهكارهاي دولت براي قيمت خودرو است، راه‌گشاي مشكل نيست؛ زيرا وقتي بين عرضه و تقاضاي كالا فاصله زياد مي‌شود، بورس مؤثر نيست و دلالي تبديل به بورس‌بازي مي‌شود.
او اضافه مي‌كند: اگر خودرو در بورس عرضه شود، گروهي كه نقدينگي دارند، همه خودروها را مي‌خرند و هفته بعد آن را با قيمت بالاتر عرضه مي‌كنند.
اين كارشناس بورس عنوان مي‌كند: بورس كالا فقط وقتي مفيد است كه عرضه اوليه هستند. مثلا قيمت سراتو براي اولين‌بار كه مي‌خواهد مشخص شود، در بورس تعيين شود. در شرايط كنوني عرضه خودرو در بورس مصرف‌كننده را متضرر مي‌كند.
او تأكيد مي‌كند: به نظر من بايد قيمت را واقعي كنند و اجازه دهند در بازار رقابت شكل بگيرد. اين داستان قيمت‌گذاري دستوري زياني است كه به شركت‌هاي خودروساز تحميل مي‌شود و منتي است كه سر مردم گذاشته مي‌شود كه هيچ‌وقت به آن نمي‌رسند. مردم فكر مي‌كنند مي‌توانند خودرو را به قيمت كارخانه‌اي خريداري كنند، اما به نظر مي‌رسد قرعه‌كشي هم نتوانست خودرو را به قيمت واقعي برساند.
اين كارشناس خودرو مي‌گويد: وقتي قيمت تك‌نرخي شد، بايد شرايط توليد و عرضه را در خودروسازي‌ها كنترل كنند كه كارخانه‌ها نتوانند عرضه خودرو در بازار را مهندسي كنند.
شرق
|
خبرنامه پیامکی 
